انواع گلدوزی با دست + انواع دوخت گلدوزی
گلدوزی یکی از رشته‌های هنری وابسته به خیاطی است که خیلی از افراد به آن علاقه‌مند هستند. انواع گلدوزی با دست و گلدوزی چرخ متفاوت هست که با روش‌های مختلف و با دوخت‌های متفاوت دوخته می‌شوند. گلدوزی درواقع نوعی دوخت تزئینی است. بسیاری از خیاطان بعضاً برای زیباتر شدن کارها در حاشیه‌ها یا یقه لباس‌ها دوخت‌های تزئینی انجام می‌دهند؛ اما بعضی نیز گلدوزی را به‌عنوان یک هنر مستقل دانسته و کارهای هنری زیبایی انجام می‌دهند. این شکل هنری خیاطی قرن‌هاست که انجام‌شده و طبعاً انواع دوخت گلدوزی تا به امروز تحولات زیادی را پشت سر گذاشته است. در ادامه این مطلب می‌توانید با انواع گلدوزی با دست و با چرخ آشنا شوید.
انواع روش‌های گلدوزی
انواع گلدوزی با دست در کشورهای مختلف جهان و در بخش‌های مختلف با روش‌های مختلفی انجام می‌شود. هر فرد خلاق و مبتکر می‌تواند باسلیقه خود روش خاص و یا دوخت به خصوصی را ابداع کند؛ اما برخی از انواع گلدوزی‌ها رواج بیشتری دارند و بیشتر از آن‌ها استفاده می‌شود. در ادامه با انواع گلدوزی با دست و سپس با انواع دوخت گلدوزی آشنا شوید.
۱. شماره‌دوزی (دوخت ضربدری)
شماره‌دوزی یکی از انواع روش‌های گلدوزی هست. این نوع دوخت به دوخت ضربدری هم معروف است. شماره‌دوزی برای طرح‌های از پیش آماده‌شده و موجود در بازار کاملاً مناسب هست.
گلدوزی آراسن
یکی دیگر از انواع گلدوزی، گلدوزی آراسن است. جالب است بدانید که در این نوع گلدوزی، طرح‌ها روی پارچه‌های ابریشمی و پشمی کار می‌شوند.
گلدوزی شمعدانی
در این نوع گلدوزی، از پارچه و انواع نخ به رنگ سفید استفاده می‌شود. در گلدوزی شمعدانی تمام طرح با استفاده از تعداد زیادی از دوخت‌های گره‌ای تکمیل می‌شود.
گلدوزی ردورک
Red work یکی از انواع گلدوزی رایج در کشور آمریکا هست. در این نوع گلدوزی بیشتر از نخ قرمز استفاده می‌شود و طرح‌ها معمولاً روی پارچه‌های سفید کار می‌شوند. ترکیب زیبای رنگ سفید و قرمز، شاخصه این نوع گلدوزی است.
گلدوزی ساشیکو
گلدوزی ساشیکو یکی از انواع گلدوزی رایج در کشور ژاپن هست. طرح‌های این نوع گلدوزی بسیار ساده بوده و با استفاده از دوخت شلال گلدوزی می‌شوند. در این نوع گلدوزی، می‌توان طرح‌های بسیار زیبایی خلق کرد.
انواع دوخت گلدوزی
همان‌طور که اشاره کردیم از گذشته تاکنون انواع روش‌ها و بخیه‌های گلدوزی تغییرات زیادی کرده است.
کوک‌های گلدوزی را می‌توان بر اساس مواردی مانند ظاهر، نحوه ساخت، منشأ، محل استفاده و موارد دیگر دسته‌بندی کرد.
به‌عنوان‌مثال، برخی از کوک‌های گلدوزی منحصراً با چرخ‌خیاطی انجام می‌شوند. البته می‌دانید که ارزش کارهایی که با دست انجام می‌شوند بهتر است. به‌طورکلی 8 کوک گلدوزی رایج وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
انواع گلدوزی عبارت‌اند از:
- بخیه‌های ساتن
- بخیه‌های متقاطع
- بخیه‌های پشتی
- بخیه‌های خردشده
- بخیه‌های زنجیره‌ای
- بخیه ساقه
- دیزی تنبل کوک
- گره فرانسوی
- کوک پر
- و سایر موارد.
برای انتخاب هریکی از “انواع گلدوزی”، باید توجه داشته باشید که طرحی که انتخاب کرده‌اید، با نوع دوخت قابل‌اجرا است یا خیر.
به‌عنوان‌مثال، الگوهای خطی ساده را می‌توان با یک سری بخیه به دست آورد، درحالی‌که الگوهای پیچیده‌تر ممکن است به بخیه‌های مفصل‌تری نیاز داشته باشند. در ادامه به معرفی انواع دوخت گلدوزی با دست می‌پردازیم.
کوک در حال اجرا
کوک در حال اجرا یکی از رایج‌ترین و البته ساده‌ترین انواع دوخت گلدوزی به‌حساب می‌آید. هرکسی که درک درستی از خیاطی داشته باشد می‌تواند انواع مختلفی از الگوها را با یک کوک ساده اجرا کند.
برای ایجاد یک کوک در حال اجرا تنها کافی است سوزن و نخ خود را از طریق پارچه خود به‌صورت یک خط مداوم و مستقیم، منحنی یا مورب حرکت دهید. سپس کوک‌ها را به دنبال الگوی خود بارها و بارها و تا زمانی که طرح شما کامل شود، تکرار کنید.
کوک در حال اجرا به شما آزادی می‌دهد تا نحوه الگوی خود و فاصله بین بخیه‌ها را تعیین کنید. با این‌حال، کوک در حال اجرا فقط برای ایجاد الگوهای خطی بافته‌شده در اطراف اشکال ساده مانند مستطیل، مربع، ستاره و دایره خوب است. البته این بدان معنا نیست که با این کوک نمی‌توان طرح‌های دیگر را اجرا کرد، بلکه این کار زمان زیادی از شما طلب خواهد کرد.
کوک پشت
کوک پشت یکی دیگر از انواع دوخت گلدوزی با دست هست. کوک پشت نسخه بهبودیافته از کوک در حال اجرا است. با این‌حال، پیوند محکم‌تری با پارچه ایجاد می‌کند و بازگرداندن آن سخت‌تر است. این کوک گره‌ای ایجاد می‌کند که بدون از بین بردن کل کوک، قابل‌برگشت یا کشیدن نیست.
مانند کوک در حال اجرا، کوک پشت نیز فقط در هنگام ایجاد الگوهای گلدوزی ساده به شکل خطی یا با دست یا استفاده از دستگاه های دوخت مفید است. بااین‌وجود، پشت کوک دوام بیشتر روی پارچه‌ها دارد.
کوک ساتن
یکی دیگر از انواع دوخت گلدوزی، کوک ساتن است. از این کوک گلدوزی برای ایجاد الگوهای ساده برجسته‌ای که یک منطقه را پر می‌کند استفاده می‌شود. می‌توان با استفاده از یک سری بخیه تک یا چندتایی دوخته‌شده نزدیک به هم برای پر کردن یک قسمت خالی از یک الگو بهره برد؛ مانند داخل برگ، قلب، الماس و غیره. بخیه‌های ساتن را می‌توان با دست یا با استفاده چرخ‌های خیاطی و با انواع پارچه نیز انجام داد. اطمینان حاصل کنید که نخ مورداستفاده برای ایجاد یک الگوی برجسته مناسب باشد.
گره فرانسوی
از روش‌های رایج انواع گلدوزی با دست گره فرانسوی یا کوک فرانسوی هست. علت نام‌گذاری این نوع گره به دلیل رایج بودن و استفاده آن در فرانسه است. فرانسوی‌ها با رویکرد ساده‌ای که به ظرافت دارند شناخته‌شده‌اند و منصفانه است که بگوییم این الگوی دوخت نمایشی کامل از آن است. این نوع گره از ساده‌ترین انواع دوخت گلدوزی هست. برای ایجاد یک گره فرانسوی کافی است سوزن را روی یک نقطه از پارچه فروکنید.
سپس سوزن را چند اینچ از نقطه ورودی بالا بیاورید و نخ را دور سوزن بپیچید تا یک گره کوچک ایجاد شود. سپس سوزن را از کنار نقطه اول بافاصله بسیار کم وارد پارچه کنید. اضافه نخ را با دست نگه‌دارید تا گره شل نشود. گره فرانسوی زیبایی خاصی به کار نهایی شما می‌بخشد؛ بنابراین می‌توانید از این نوع گره برای کارهایی که نیاز به ظرافت بیشتری دارند استفاده بکنید. این نوع گره کاربردهای زیادی دارد.
برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تزئین وسط گل‌ها
- به‌عنوان شکوفه گل
- برای پر کردن فضاهای خالی در کار
- برای زیباتر کردن انواع دیگر دوخت‌ها
- و غیره.
کوک زنجیزه ای
کوک زنجیره‌ای از انواع رایج کوک و دوخت گلدوزی هست. همان‌طور که از نام آن پیداست، این کوک گلدوزی مانند یک زنجیر واقعی به نظر می‌رسد. می‌توانید از این نوع کوک برای ایجاد اشکال دایره‌ای ظریف استفاده کنید که به‌راحتی به پارچه متصل شده و برای برجسته شدن بلند شده‌اند. یادگیری نحوه ایجاد کوک زنجیره‌ای به حوصله و دقت نیاز دارد. دوخت زنجیره‌ای یک دوخت حلقه‌ای بسیار ساده و کاربردی است که می‌تواند به‌صورت خمیده یا در خط راست انجام شود.
برای ایجاد کوک زنجیره‌ای باید سوزن را از زیر وارد پارچه کرده و تا آخر بکشید. سپس از همان قسمت، سوزن را مجدداً به پایین پارچه هدایت کنید و نخ را تا جایی بکشید که یک حلقه ایجاد شود. سپس بافاصله چند میلی‌متر از نقطه اول، سوزن را از زیر وارد پارچه کنید به‌طوری‌که از داخل حلقه ایجادشده عبور کند. این کار را تکرار کنید تا دوخت شما حالت خود را حفظ کند. همان‌طور که قبلاً ذکر شد، ایجاد یک حلقه زنجیره‌ای خوب نیاز به کمی تلاش دارد، بنابراین برای یادگیری کامل کوک زنجیره‌ای کمی بیشتر تمرین کنید.
دوخت دندان‌موشی
دوخت دندان‌موشی از انواع دوخت در گلدوزی هست که برای پارچه‌های ضخیم، به‌ویژه نمد دوزی، مناسب‌تر است. در این دوخت، ابتدا سوزن را از سمت چپ و زیر پارچه بیرون آورده و نخ را کمی حلقه کرده و با دست نگه‌دارید. سپس سوزن را از بالا و داخل حلقه وارد پارچه کنید و هم‌ردیف با نقطۀ شروع، دوخت را انجام دهید. باید چند بار این کار را تکرار کنید تا دوخت شما تکمیل شود. از این نوع دوخت می‌توانید برای لبه‌های پارچه‌ها استفاده کنید.
کوک پَر
کوک پر یکی از انواع دوخت و کوک گلدوزی هست. شکل نهایی این نوع کوک شبیه پر می‌شود. کوک پر به یک سری از بخیه‌های باز و به‌هم‌پیوسته گفته می‌شود که تقریباً به شکل یک پر یا برگ درمی‌آید.
برای ساخت قاب یا حاشیه‌های یک الگوی گلدوزی این نوع کوک بسیار عالی است. اگر شما به انواع گلدوزی با دست علاقه دارید، این نوع کوک بسیار جذاب است. برای ایجاد کوک پر باید ابتدا از پشت پارچه سوزن خود را بیرون بیاورید. سوزن را به طول بخیه در سمت راست نقطه شروع قرار دهید. سپس سورن را پایین‌تر از حدفاصل بین دونقطه از پارچه بیرون آورده و از میان حلقه رد کنید. سپس حلقه را محکم کنید.
اگر می‌خواهید در ادامه دوخت، بخیه بعدی شما به راست یا چپ برود، باید سوزن خود را به طول بخیه یا در سمت راست یا چپ قرار دهید و مراحل قبلی را عیناً تکرار کنید. برای پایان دادن به آخرین بخیه در ردیف درروش کوک پر بایستی یک کوک قلاب کوچک را روی حلقه بزنید و آن را در جای خود محکم کنید.
کوک میانه
کوک میانه یا کوک اسپلیت شباهت زیادی به پشت کوک دارد؛ اما کمی شلوغ به نظر می‌رسد و بافتی بافته‌شده دارد. می‌توان از این نوع کوک برای ایجاد حروف و اشکال دیگر به‌صورت گلدوزی استفاده کرد.
برای ایجاد کوک میانه بایستی همان حرکات سوزن را به‌عنوان کوک پشت دنبال کنید، اما به‌جای حرکت بیشتر، می‌توانید سوزن را از وسط کوک اولیه عبور دهید. کوک میانه یکی از ساده‌ترین موارد برای یادگیری است و به همان اندازه ساده است که می‌توانید هر نوع شکلی را که می‌خواهید در یک الگو ایجاد کنید.
کوک نیمکت
یکی دیگر از انواع دوخت گلدوزی یک کوک مرسوم به کوک نیمکت هست. این‌یک کوک دوزی ظریف است که می‌تواند برای پر کردن الگوها به کار گرفته شود. همچنین از کوک نیمکت برای حاشیه‌ها و قاب‌ها استفاده می‌شود.
کوک نیمکت به دلیل سادگی قابل یادگیری است. برای ایجاد یک الگوی کوک نیمکت زیبا به دو مجموعه نخ نیاز دارید. یکی از آن‌ها برای ایجاد یک کوک بلند و شل در سطح، مورداستفاده قرار می‌گیرد. درحالی‌که از دیگری برای محکم کردن قسمت شل کوک در حال اجرا با یک سری بخیه‌های محکم استفاده می‌شود.
ابزارها و لوازم موردنیاز در انواع گلدوزی
برای گلدوزی شما به انواع ابزار و لوازم مختلف نیاز خواهید داشت. برای مثال باید با انواع قیچی، انواع دوخت و کوک و روش‌های دوخت درز نیز آشنایی داشته باشید؛ زیرا همان‌طور که گفتیم گلدوزی یک هنر وابسته به خیاطی است و طبعاً هر چه دانش و مهارت شما بیشتر باشد، کار نهایی زیباتر خواهد بود؛ اما از مهم‌ترین ابزار و لوازم موردنیاز در گلدوزی باید به موارد زیر اشاره‌کنیم:
- قیچی
- پارچه
- نخ گلدوزی
- سوزن گلدوزی
- مداد طراحی
- کارگاه گلدوزی
- و غیره.
بدون داشتن هریکی از این ابزار و وسایل ممکن است روند کار شما با مشکل مواجه شود. البته داشتن کارگاه گلدوزی، مداد طراحی ضروری نیست؛ اما برای داشتن یک کار زیبا به قیچی، پارچه، نخ و سوزن گلدوزی نیاز خواهید داشت. برای خرید بهترین قیچی خیاطی، پیشنهاد می‌کنیم سری به راهنمای خرید قیچی برقی بزنید.
کلام آخر
در این مطلب با انواع گلدوزی با دست و دوخت‌های آن آشنا شدید. امیدواریم که این مطلب توانسته باشد، قدمی مؤثر در جهت یادگیری شما برداشته باشد؛ اما فراموش نکنید که برای یادگیری بیشتر و دقیق‌تر انواع دوخت گلدوزی بایستی مراحل آموزش این هنر را از پایه و به‌صورت تخصصی بگذرانید. اگر شما هم تجربه خاصی درباره انواع گلدوزی با دست دارید، با ما در بخش نظرات به اشتراک بگذارید.
سؤالات متداول
نخ گلدوزی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای شروع کار گلدوزی است. انواع مختلفی از نخ‌های گلدوزی متناسب با هر طرح و پارچه‌ای وجود دارد. برخی از نمونه‌های معمول عبارت هستند از: نخ ملیله، نخ گلدوزی رشته‌ای، نخ ابریشم، نخ حوله، نخ ریون
استفاده از کارگاه گلدوزی کار را تا حدود بسیار زیادی برای شما ساده‌تر می‌کند. به‌ویژه اگر می‌خواهید یک کار ظریف و زیبا ارائه دهید؛ اما استفاده از کارگاه گلدوزی الزام و ضروری نیست. همچنین ذکر این نکته ضروری است که برخی از هنرمندان کارگاه را به‌عنوان قاب نهایی بر روی پارچه گلدوزی باقی می‌گذارند.
نظر بدهید